DİL KÂBUSU BİLGİSAYARLARA DA BULAŞTI

Türk Dil Kurumu, Türkçe’yi "bilgisayar terimleri tehlikesine karşı korumak" için "büyük bir sözlük" hazırlamaya soyundu. Yabancı sözcüklere bulduğu ilginç Türkçe karşılıklarla adından söz ettirmeyi başaran Türk Dil Kurumu (TDK) kendisine bu kez bilgisayar terimlerini hedef seçti. Turkport’un güvenilir kaynaklardan elde ettiği bilgilere göre, TDK Başkanı Prof. Ahmet Bican Ercilasun, "Önümüzdeki günlerde 17 bin bilgisayar teriminin Türkçe’ye girme tehlikesi var" uyarısında bulundu. Türkçenin bu zenginleşme "tehlikesi" karşısında TDK, bilgisayar terimleri sözlüğü hazırlamak üzere kolları sıvadı. Yeni terimlerin "dilimizi kirletmesi"nin önüne geçmek için, bu büyük sözlüğün birbuçuk yıl içinde piyasaya çıkması hedefleniyor.

Dahası TDK Microsoft’la işbirliğine gidiyor. Yani TDK’nın tartışmalı imla kılavuzu, ileride bazı Türkçe yazılımlarda da karşımıza çıkacak. Microsoft’tan destek Dilimize yerleşmeye çalışan bilgisayar terimlerinin Türkçesini bulmak amacıyla TDK bünyesinde proje kurulu oluşturuldu. "Aralarında bilim kurulu üyeleri, dilciler ve bilgisayarcılar" bulunuyor. Microsoft yetkililerinin yardımıyla hazırlanacak olan sözlüğü merak ettiğimizden, TDK’ye yeni terimleri nasıl "Türkçeleştirmeyi" düşündüklerini sorduk. Yeni bilgisayar teknolojisi geliştirmeyen Türkiye gibi bir ülkede, "compüter" yerine "bilgisayar" ve "network" yerine "bilişim ağı" gibi özgün terimlerin köklenmesi gerçekten bir şans."Chat" yerine "sohbet", "multimedya" yerine "çoklu ortam", "mouse" yerineyse "fare" de halkımız tarafından artık kabul görüyor. Tabii bir de printer-yazıcı, server-sunucu, frame-çerçeve, software-yazılım gibi birçok güzel sözcüğümüz var artık.

Bilişim çağını kaçırabiliriz Buraya kadar herşey yolunda. Ancak yeni teknolojinin içine daldıkça, terimler içinden çıkılmaz bir hal alıyor. "Yonga" deyince örneğin işlemcinin mi, mikroçipin mi kastedildiği sıradan insanlar için belli değil. Hele yarısı İngilizce olan katalogtan bilgisayarınıza bir donanım parçası seçecek olur ve adını "Türkçe" öğrendiyseniz, doğru siparişi verme olasılığınız yok denecek kadar az. TDK’nin önerileri "büyük bilgisayar terimleri sözlüğü"ne bugünkü haliyle geçecek olursa, Türk halkının bilişim çağında da treni kaçırması kaçınılmaz görünüyor. Zira TDK, yaşayan dili gözlemlememekte ve kurulunda aldığı kararları halkın ve mantığın üstünde görmekte inatla diretiyor. Halka rağmen inat Tahmin edebileceğiniz gibi "faks modem"in TDK karşılığı "belgegeçer çevirgesi".E-mail yerine basın yayın organlarının e-posta terimini kullandığını" kabul eden TDK, buna karşın elektronik mektup"tan türetilen "elmek" sözcüğünün daha doğru olacağını savunuyor.

Aynı kurul "dizayn" için daha önce "çizim"de karar kılmıştı. Neyse ki, grafik tasarımcı İlhan Bilge TDK’nin önerisini ciddiye almış, kurula 1995’te yazdığı mektupta, "tasarım" sözcüğünün zaten yaygın olarak kullanıldığını hatırlatmıştı. Peki ya İlhan Bilge o mektubu yazmasaydı? Tasarım’dan anlaşılan habersiz kurul, yeni sözlüğünde muhtemelen çizimci diye bir meslek icat edecekti.

Eller nanoteknolojide, biz mağara döneminde Patenti kısaca "buluş" (!), "logo"yu da "ayırmaç" diye Türkçeleştirmek isteyen TDK’nin ölçülerle de arası iyi değil. "Mikro" buna göre "küçük", "mega" ise "makro" gibi "büyük" anlamına geliyormuş. Oysa mikro’nun anlamı "binde bir" (örneğin mikrometre gibi). "Megabyte" dediğimizde, bir milyon "byte"ı kastediyoruz. Mega’ya büyük dersek, "giga" ve "terra"ya çok çok çok büyük mü diyeceğiz? Bugün nanoteknoloji diye bir alan var. Bir nanometre bir milimetrenin milyonda birine eşdeğer. TDK mantığına göre kilogram ya da kilometreyi de ortadan kaldırmak gerekebilir. Ayrıntıdan yoksun bir Türkçeyi kullanmak isteyenlere mağara döneminden kalma "büyük" ve "küçük" kavramları yeterli gelebilir. Ancak nanometrik ölçülerde, yani hücre boyutunda robotların yapıldığı bir dönemde, ölçü kavramı "büyük" ve "küçük"le sınırlı bir milletin teknoloji geliştiremeyeceği ortada. İşte o zaman, tıpkı değişen koşullara uyum sağlayamayan dinozorlar gibi, yeryüzünden silinmeye mahkumsunuz.

TURKPORT HABER